Willem Holtrop

Na de eerste maanden van mijn Masteropleiding, met workshops en individuele gesprekken, heb ik besloten tot een herziening van mijn onderzoeksvoorstel dat ik bij mijn toelating heb aangeleverd.  Dit onderzoek betrok zich op zowel “stofuitdrukking” als ook op de rol van de schilder in de tijd van digitalisering.  

 Ik wil mijn onderzoek graag richten op de relatie individu versus samenleving/groep vanuit de optiek van beelden kunstenaar. Wat maakt een persoon tot individu in een tijd die gekenmerkt wordt door collectieve uniformering, anonimiseren en vrijblijvend gebrek aan binding. Een tijd waarin door versnelling in verandering oriëntatie steeds moeilijker wordt  en  is de rol van het individu in een steeds snellere wereld? Zijn dit bedreigingen voor een stabiel ik, voor een individu? Waarin vinden we houvast als identiteit niet meer vast ligt? Is het ons aanpassingsvermogen dat ons in instaat stelt als een fluïdum te overleven? Anish Kapoor stelde in een interviewÂ’ wanneer zelfs de kunstenaar hierover geen vragen meer stelt, wie doet het dan nog?

   Ik wil in mijn project de relatie tussen persoon als individu tegenover de samenleving / het groepsniveau als beeldend kunstenaar onderzoeken vanuit de werkhypothese dat deze relatie altijd een spanningsvolle relatie is. Ik beschouw hierbij de beeldend kunstenaar als expert voor beeldende vorming en daarmee als aangewezen persoon voor eerste hulp bij beeldvorming.

“Art is individualism, and individualism is a disturbing and disintegrating force. Therein lies its immense value. For what is seeks to disturb is monotony of type slavery of custom, tyranny of habit, and the reduction of men to the level of a machine.”,Oscar Wild

  - Een persoon heeft de erkenning van de groep nodig om als individu erkend te worden. Daarnaast ontlenen we allemaal partiele identiteiten aan de groepen waarvan we deel uitmaken (man/vrouw, ethniciteit, beroepsgroep, etc).

  - Daarnaast is er het spanningsveld dat het individu zich wil onderscheiden van de groep en als persoon zichtbaar wil worden. In deze universele individuele behoefte dreigen personen als individuen weer verloren te gaan omdat de individualisering weer collectief vorm gegeven wordt onder invloed van commercie en marketing. De sjablonen voor een geslaagde individuele performance worden aan ons allen overal aangereikt.

 -  Een persoon wil zich soms ook juist verbergen voor de samenleving. Persona betekent in het Grieks masker, waarmee zowel het verbergen als het spelen van rollen aangeduid wordt. Role playing speelt een belangrijke functie in de sociologische theorie van I. Gofmann die onderzocht hoe mensen zich de diverse rollen eigen maken die functioneren op maatschappelijk niveau van hen verlangt.

  - door social media neemt het platvorm waarop een individu zich kan manifesteren voor de groep exponentieel toe. ‘das vernetzte IchÂ’. Er lijkt pas sprake van een individu  wanneer een persoon publiek of volgers heeft. Hiermee lijken de laatste bakens waarachter het private nog veilig is in toenemende mate te verdwijnen. Het individu lijkt te verdwijnen zodra het zich maximaal exhibitioneert. Naar mijn mening is dit een uitkomst van het de huidige tijd  waar in wij krampachtig opzoek zijn  naar een identiteit.

- Aan de andere kant dragen social media ook bij aan anonimisering, afsluiting en afzondering en aan vrijblijvend kortstondige contactmomenten. Direct contact neemt af, een link naar de samenleving via beeldscherm is voor velen voldoende.

- zijn we als individu onze keuze? Zijn we maakbaar? En in hoeverre dragen we zelf actief bij aan beeldvorming van onszelf? In de beeldvorming ligt een belangrijk raakvlak naar kunst. Beeldvorming in taal, in woordbeeld in beelden.

 Als beeldend kunstenaar wil ik bovenstaande fenomenen overdenken en onderzoeken met een specificering naar volgende deelfenomenen:  

-         Perceptie van individualisering in de beeldende kunst en haar geschiedenis

Individu in relatie tot sociale en maatschappelijke context. Geïnspireerd door denkers als Rene Gude. Byung Chul Han, Alain de Botton, Peter Sloterdijk en Slavoj Žižek.

-          Contextwisseling en implicaties voor de betekenis van het begrip individu. Wat ervaren bij ons zelf als eenling?

-         Individu en openbare ruimte. Hierbij ook aandacht voor het individu als waarnemer van kunst. De verhouding toeschouwer en kunst en de implicaties van inrichting/setting voor tentoonstellingen.Kan kunst persoonlijk raken? Draagt kunst zowel bij tot individuele ontplooiing als tot collectieve identiteit?

-         Is esthetisering van het individu een bijdrage aan of een bedreiging voor individualisering? Ontstaat het individu in de kunst of verdwijnt het erin?  

Hoe verhoud het individu zich met betrekking tot hier boven staande ontwikkelingen/ gang van zaken.

 Het voorstel is om voor het project theoretisch onderzoek aan te vullen met praktisch beeldend onderzoek waarbij ik gebruik wil maken van:

-         Schilderwerk waarbij invloed meegenomen wordt van tekst, fotografie, film, videokunst, performance kunst, social media en muziek waarin  het individu zich in beeldvorming positioneert in en tegenover de samenleving.  Hierbij zal de groeiende bron van beeldtaal, die het publieke domein vult en die zich aan het individu opdringt, een belangrijke inspiratiebron vormen.  In mijn schilderijen wil ik het spanningsveld tussen individu en samenleving terug laten komen, analyseren, de genoemde invloeden verwerken  en tot een synthese proberen te brengen.

Met de hier boven gestelde vragen wil ik door middel van het maken van zowel schilderijen ,en installaties een beeldende representatie en ontwikkeling laten zien die ik op theoretisch vlak zal starten. De keuze om te schilderen geeft me de mogelijkheid om zowel mijn tot dusver opgedane vaardigheden in te zetten en met installatie te combineren. De hier boven genoemde denkers zullen dienen als vorming voor een frame waar in de vragen een specifiekere form  aannemen zo dat deze uit eindelijk tot antwoorden leiden. Om zo veel mogelijk raakvlak te hebben zal mijn werk in het Engels zijn.

De uitdaging voor mij gaat zowel het theoretische onderzoek zijn zowel als mijn persoonlijke invalshoek. Ik ben er van bewust dat er onderzoek is gedaan betreffende individualisering. Toch denk ik dat ik als schilder en met mijn persoonlijke kijk op de wereld een uniek perspectief kan inhaken en een  toevoeging kan leveren met betrekking tot dit onderwerp. De door mij verwachte uitkomst van het onderzoek zal zowel schilderijen/installatie als ook een tekstuele onderbouwing teweeg brengen. De tekst zal samen met het visuele werk een geheel vormen waar bij beiden afhankelijk van elkaar zijn.